Dil ve konuşma terapisti iletişim, dil, konuşma, ses ve yutma bozuklukları alanında terapi hizmeti veren meslek çalışanlarına verilen isimdir. Dil ve konuşma terapisti, bireylerin konuşmalarında gerçekleşen bozulmaları değerlendiren, ayırıcı tanı koyan ve müdahale planını hazırlayarak terapi yürüten kişidir.
Dil ve konuşma terapisti, iletişim dil, konuşma, ses ve yutma bozuklukları olan bireyler ile disiplinler arası iş birliği içinde çalışan bir meslektir. Dil ve konuşma terapisti dil ve konuşmada bozulmalar ile sonuçlanan doğuştan veya sonradan edinilmiş olan durumları hedef alarak kişinin iletişim, dil ve konuşma becerilerini geliştirmeye yönelik terapiler verir. Dil ve konuşma terapistinin amacı kişinin günlük hayatında karşılaştığı iletişim güçlüklerini en aza indirerek kişinin kendini ifade etme biçimi, konuşmayı planlaması ve üretimlerini en sağlıklı şekilde gerçekleştirebilmesinde yol gösterici olmaktır. Bireylerin düşünceyi planlamaları, dilsel üretimlerini sağlamaları, konuşulan lisanın seslerini doğru şekilde üretebilmeleri, sağlıklı ses üretimleri sağlamaları ve konuşmalarının anlaşılır olması için müdahalelerde bulunulur. Bireyin bozukluğunun türüne ve derecesine bağlı olarak verilen terapilerin içeriği ve süreçlerinde farklı yaklaşımlar kullanılır.
Mesleğin görev tanımında olan bozukluklara terapi verilen alanlar;
- Akıcılık bozuklukları (kekemelik, hızlı bozuk konuşma)
- Sesletim bozuklukları (artikülasyon, fonoloji)
- Gelişimsel dil bozuklukları (gecikmiş dil ve konuşma, otizm spektrum bozukluğu, sendromlar)
- Edinilmiş dil bozuklukları (afazi)
- Ses bozuklukları
- Motor konuşma bozuklukları
- Yutma bozuklukları
- Dudak damak yarıklıkları
- İşitme yetersizliğine bağlı konuşma bozuklukları
Dil ve konuşma terapisti bu bozukluk alanları ile ilgilenir. Bireylerin iletişim dil ve konuşmadaki bozukluklarını değerlendirir, tanılar ve müdahale programı oluşturur. Planlanan terapilerin sonuçlarını değerlendirir, danışana ve ailelerine danışmanlık yapar.
Üniversitelerin dil ve konuşma terapisi bölümünü okumaya hak kazanan öğrenciler lisans düzeyinde bu eğitimi alabilirler. Lisans programında öğrencilere mesleki bilgi ve beceri kazanımına yönelik eğitim verilir. Dört yıllık lisans programı sürecinde ilk yıl temel dersler ve mesleki giriş dersleri verilir. Öğrenciler ikinci ve üçüncü yıl bozukluk alanlarına yönelik mesleki dersler, tanı değerlendirme, terapi yaklaşımlarına yönelik teorik dersler almaya devam ederler. Aynı dönemde öğrenciler, mesleki dersler doğrultusunda öğrendikleri teorik bilgileri gözlem stajları ile uygulama esnasında görme şansı yakalarlar. Dördüncü senelerinde öğrenciler uygulama stajı yapmak durumundadır.
Dil ve konuşma terapisi bölümünden mezun olan dil ve konuşma terapisti unvanına sahip meslek üyeleri çeşitli kurum ve kuruluşlarda hizmet verebilmektedir. Dil ve konuşma terapistleri; devlet, özel veya üniversite hastanelerinin ilgili kliniklerinde çalışabilirler. Bunun yanı sıra dil ve konuşma bozukluğu bulunan bireylere yönelik hizmet veren özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde görev alabilirler. Kendilerine ait özel iş yerleri kurabilecekleri gibi ilgili uzmanlarla birlikte oluşturdukları merkezlerde hizmet sunabilirler. Akademik kariyer yapmak isteyen mezunlar yurtiçi ve yurtdışındaki üniversitelerde lisansüstü eğitimlerine devam ederek akademik kariyer yapabilirler.
DKT. Özden Gamsız