Oyun Terapisi Nedir?
Oyun terapisi, oyun ve oyuncaklar aracılığıyla çocukların ihtiyaçlarını ifade etmesine yarar. Nasıl ki yetişkinler kendi isteklerini, düşüncelerini ifade ederse, çocuklar da kendilerini oyun terapisi ile dışa vururlar. Oyun terapisinde çocuklara güvenli ortam yaratılarak istedikleri gibi oynamasına izin verilir. Bu sayede çocuklar sanat, kum, oyuncaklar ya da hayal gücüyle kendilerini ifade etme şansı bulurlar.
Çocuklar yetişkinler gibi duygularını ifade edemezler. Bu nedenle yetişkinlere uygulanan terapi biçimleri çocuklarla yürütülmekte zorluk yaratabilmektedir. Eğer oyun, terapi şeklinde kullanılırsa çocuklar için duygularını ifade etme yolu olmaktadır. Bu sayede çocuklar oyun sırasında yaşadıklarının bir parçası olarak davranışlarını etkileyen üzüntülerini, kızgınlıklarını, korkularını, hayal kırıklıklarını yeniden yaratırlar. Çocuklarla yürütülen psikoterapi süreçlerinde oyun terapisi yaklaşımları çocuğun ruhsal dünyasına ulaşabilmek için kullanılan etkili yöntemlerdir. Bunlardan biri olan “Deneyimsel Oyun Terapisi (DOT) “oyun çocuğun dili ve hayatın provasıdır” yaklaşımını temel alır.
“Çocuk için var olmak oyun oynamaktır.” – Byron Norton
Deneyimsel Oyun Terapisi Nedir?
ABD’li profesörler Byron Norton ve Carol Norton tarafından geliştirilen ve 25 yılı aşkın süredir pek çok farklı ülkede uygulanan deneyimsel oyun terapisi 2-11 yaş aralığındaki çocuklar ile yaygın olarak kullanılan bir yaklaşımdır. DOT, çocukların dünyayı çoğunlukla bilişsel olarak değil, deneyimsel olarak algıladığı varsayımından yola çıkar. DOT, çocuğun deneyimsel dünyasında onunla buluşabilmeyi hedefler. Bunun sağlanabilmesi için terapist, özel bir oyun odası ve bazı oyuncaklar aracılığıyla çocuğa ruhsal dünyasını, duygularını ve ihtiyaçlarını deneyimsel olarak ifade edebileceği bir oyun alanı yaratır. Bu sayede çocuğun yaşamına, tecrübesine ve tecrübeye yüklediği dünyaya girebilmesi mümkün olur.
DOT çerçevesinde oyuncak hiçbir zaman sadece oyuncak değildir veya rol hiçbir zaman sadece rol değildir. Oyuncak ve rol çocuğun kendi deneyimine verdiği anlamı ifade etmek için kullandığı bir araçtır. Çocukların birçoğunun dil gelişimi tamamlamadığından, derin ve içlerine işleyen durumları sembollerle ifade etme konusunda daha yetkindirler. Direk sözel ifadeler çocuğu hassaslaştırır, yoğun bir kaygıya ya da kendilerini anlatmaya çalışırken oluşan birtakım korkulara maruz bırakır.
Deneyimsel Oyun Terapisinde Süreç Nasıl İlerler?
DOT süreci çocuğun geçmişte veya şu anda yaşadığı olaylara bağlı olarak değişebilir. Çocuğun hangi gelişim döneminde olduğu, çocuk herhangi bir travma yaşadıysa ne olduğu, travmayı geçirdiği yaşı önemlidir. Dolayısıyla çocuk terapiye ne kadar erken başlarsa, terapi süresi de o kadar kısalır denilebilir.
DOT süreci belli aşamalardan oluşur. DOT terapisti her çocuğun kendisine özgü ihtiyaçlarına dönük hareket eder. Süreçte çocukla terapi süreci devam ederken çocuğun ailesiyle de ebeveyn danışmanlığına devam edilir. Çünkü süreçte ebeveynlerin katkısı da oldukça önemlidir. DOT sürecinde çocuk ve ebeveyn arasında güvenli bağı oluşturma ve bu bağın devamını sürdürme, çocuğun duygu regülasyonunu sağlama ve çocuğun zor duyguları yönetebilmesi amaçlanır.
Deneyimsel Oyun Terapisi Hangi Sorun Alanlarıyla İlgilenir?
Kaynaklar:
Devecigil, N. (2021). Deneyimsel oyun terapisi eğitimi. İstanbul
Norton, B. & Norton, C. (2006). Experiential Play Therapy. Schaefer, C. E. & Kaduson, H. G. (Ed.), Contemporary Play Therapy: Theory, research and practice içinde (s. 28-54). New York London: Guilford Press.
